قدرت دالر در جهان
دالر آمریکایی بیشترین سهم را در تجارت جهانی دارد. به همین دلیل از قدرت خاصی برخوردار است.
ذخیره ارزی مقدار پول خارجی است که بانک‌های مرکزی کشورها برای کنترل اقتصاد و ارزش پول داخلی از آن استفاده می‌کند.
ذخیره ارزی در واقعیت ذخیره یک ملت برای خرید از کشورهای خارجی است.
سهم دالر در تجارت جهانی و ذخیره ارزی در دنیا بدون شک بیش از هر ارز در دنیا است.
سهم دالر در ذخیره ارزی طبق بیانیه صندوق بین‌المللی پول در کمترین حد خود در ربع چهارم ۲۰۲۰ در ۲۵ سال گذشته رسید. ولی با آن هم ۵۹٪ تجارت جهانی با دالر صورت می‌گیرد.
دسترسی آسان به دالر یک امتیاز محسوب می‌گردد، چرا که تجارت آن کشور را آسان می‌سازد. از طرف دیگر کشورهای مانند ونزویلا که نمی‌تواند از دالر استفاده کند، در تجارت جهانی خود مشکل بزرگی دارند.
آمریکا سیستم مالی هر کشوررا که تحریم کند، بصورت خودکار از تجارت جهانی خارج شده و دسترسی به دالر را از دست می‌دهد.
استفاده سیاسی از دالر
دالر یکی از قدرتمند‌ترین ابزار سیاسی آمریکا است که بیشتر از طریق تحریم‌های اقتصادی از آن استفاده می‌کند. همین اکنون پنج کشور دنیا با نفوس مجموعی تقریبی ۳۰۰ ملیون زیر تحریم آمریکا است. شهروندان بی‌گناه این کشورها باید فشارهای اقتصادی و سیاسی که هیچ دشمنی با آمریکا ندارند تحمل کند.
به دلیل استفاده بیش از حد از دالر برای منافع ملی آمریکا، دالر ممکن است که به سرنوشت مارک آلمان بین سال‌های ۱۹۲۱ تا ۱۹۲۳ دچار گردد. برای نمونه؛ در اوکتوبر ۱۹۲۳ مارک چندین تریلیونی چاپ کند.
امتیاز: نورلو، ویکیپدیا انگلیسی
آمریکا به سادگی از دالر به عنوان وسیله برای تحریم کشورهای غیر همسو استفاده کرده و آن‌ها را از دور تجارت جهانی خارج می‌سازد. اینگونه کوشش می‌کند که رژیم آن‌ها را طبق میل خودش تبدیل کند.
چگونه؟
آمریکا برای کنترل دالر همه کشورها را مجبور کرده است که در انتقال دالر در تجارت جهانی باید از بانک مرکزی آمریکا بگذرد. اینگونه گزارش هر معامله بین‌المللی که به دالر می‌باشد از بانک مرکزی آمریکا عبور کرده و نظارت می‌گردد. بانک‌ها نیز بخاطر ترس از تحریم مجبور به اطاعت از این دستور است. به همین خاطر است که کشورهای تحریم شده بطور واقعی از دالر نمی‌تواند در تجارت خود از آن استفاده کند. مخصوصن کشورهای کوچک.
کاهش نقش آن در جهان
آیا باوجود اینکه آمریکا بزرگترین اقتصاد دنیا است، امکان سقوط دالر وجود دارد؟ جواب بلی است. اما نه فوری
دالر یا هر پول دیگر در واقعیت کاغذ و یا شماره در بانک‌ها است. هیچ ارزش ذاتی ندارند. فقط ثبات سیاسی، اقتصادی و قوانین تصویب شده در کشورها ارزش آن را حفظ می‌کند.
قبل از دالر آمریکایی پوند استرلینگ و گیلدر هالند نقش پول جهانی داشت و اما نماند.
البته نباید انتظار داشت که دالر در مدت کوتاه با سرنوشت مارک دچار گردد. گرفتار شدن با آن سرنوشت نیازمند رویدادهای خیلی بزرگ بین‌المللی و اقتصادی است. اما، وقوع اینگونه رویدادها امکان پذیر است.
کشورها و شرکت‌های بزرگ مطمئنن محتاط است. در صورت شروع سقوط ارزش دالر اکثریت کشورها، مخصوصن کشورهای مشکوک در مورد آینده این پول، در بازار هجوم آورده و آنرا خوهد فروخت. فروش بیش از اندازه ارزش آن را بیش از اندازه پایین نیز خواهد آورد.
خبرگزاری نیوز ویک (newsweek.com) اخیرن در یک مقاله به نقل از متخصصین می‌نویسد که “تکیه آمریکا بر تحریم اقتصادی برای فشار بالای دیگر کشورها به تدریج موثریت خود را از دست داده و آهسته آهسته، قدرت دالر؛ یکی از موثر‌ترین ابزار امور بین‌المللی را تضعیف می‌کند.”
به راستی قدرت دالر به سرعت بیشتر کاهش پیدا می‌کند. هند برای خرید تیل ایران را روپیه هندی پرداخت می‌کند و قرار است که با روسیه نیز با روپیه و روبل تجارت کند. هند هم‌چنان در حال سرعت بخشید روپیه برقی (الکترونیکی) است که تجارت با دیگر کشورها را آسان‌تر می‌سازد.
پول برقی یا دیجیتالی، ارزی است که داده های تراکنش آن در سرتاسر دنیا در نودها (nodes) ذخیره شده و زیر نظارت یک نهاد یا کشوری نیست.
رئیس جمهور پوتین نیز از کشورهای اروپایی خواهان پرداخت قیمت گاز به روبل روسی است. وی مدعی است که دیگر به کشورهای غربی نمی‌شود اعتماد کرد. این کشورها به آسانی با مسدود کردن دارایی بنام حقوق بشر و ترویج دموکراسی دزدی می‌کند.
چین از سال ۲۰۱۵ ببعد در تلاش سهم گرفتن یوان در تجارت جهانی است. به همین منظور، با پشتیبانی بانک مرکزی چین سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی {Cross-Border Interbank Payment System (CIPS)} را معرفی کرده است تا نقش اتاق پایاپای (Clearing House) یوان را ایفا کند. بانک مرکزی چین در اجرای این پروژه تا حد زیادی موفق بوده است. در حال حاضر با ۱۲۸۰ نهاد مالی در ۱۰۳ کشور در ارتباط می‌باشد. در سال ۲۰۲۱ رقم پروسس تراکنش آن ۸۰ تریلیون یوان، معادل ۱۲.۶۸ تریلیون دالر رسید.
چین برعلاوه معرفی بدیل سویفت در تلاش معرفی کامل یوان برقی (دیجیتالی) نیز است. اکثریت کارشناسان معتقد است که چین در این امر موفق و هشیارانه رفتار کرده است. با معرفی کامل یوان برقی و پذیرش آن توسط کشورها نیاز به اتاق پایاپای هم نیست.
